Bileşik Faiz Nedir?
Bileşik faiz, anaparanın yanı sıra, daha önce elde edilen faizlerin de yeniden faize dahil edilmesiyle hesaplanan faiz türüdür. Yani faiz, yalnızca başlangıçtaki yatırılan tutara (anaparaya) değil, her dönem biriken faize de uygulanır.
Bu yöntemle para, her dönemde katlanarak artar ve uzun vadede basit faize göre çok daha yüksek getiri sağlar.
1. Bileşik Faizin Temel Mantığı
Bileşik faizde kazanç “faizin faizi” ile büyür. Her faiz dönemi sonunda elde edilen faiz, yeni anapara gibi değerlendirilir ve bir sonraki dönem onun da faizi alınır.
Örnek:
-
- yıl: 1000 TL x %10 = 100 TL faiz → Toplam: 1100 TL
- yıl: 1100 TL x %10 = 110 TL faiz → Toplam: 1210 TL
- yıl: 1210 TL x %10 = 121 TL faiz → Toplam: 1331 TL
Görüldüğü gibi her yıl sadece anapara değil, bir önceki yılın faizi de faize tabi tutuluyor.
2. Bileşik Faiz Formülü
Bileşik faiz şu formülle hesaplanır:
FV=PV×(1+r)nFV = PV \times (1 + r)^nFV=PV×(1+r)n
FV = Gelecekteki değer (bileşik faizli toplam tutar)
PV = Şimdiki değer (başlangıçtaki anapara)
r = Faiz oranı (ondalık olarak, örneğin %10 için 0.10)
n = Faiz süresi (yıl, ay, dönem vs.)
3. Bileşik Faiz Nerelerde Kullanılır?
- Banka mevduatlarında
- Uzun vadeli yatırımlarda
- Emeklilik fonlarında
- Eğitim birikim hesaplarında
- Bazı kredi geri ödeme planlarında (kredi kartı borçlarında bileşik faiz etkisi görülebilir)
4. Bileşik Faizin Avantajları
- Uzun vadede yüksek kazanç sağlar.
- Tasarrufları artırmaya teşvik eder.
- Zamanın gücünü kullanarak küçük yatırımları büyütür.
5. Bileşik Faiz ile Basit Faiz Arasındaki Fark
Özellik | Basit Faiz | Bileşik Faiz |
Faiz hesabı | Sadece anapara üzerinden | Anapara + biriken faiz üzerinden |
Kazanç | Sabit ve lineer artar | Katlanarak artar |
Uzun vadeli etki | Daha düşük kazanç | Çok daha yüksek kazanç |
Bileşik faiz, finansal okuryazarlığın temel taşlarından biridir. Uzun vadede paranın nasıl büyüdüğünü anlamak isteyen herkesin bu kavramı bilmesi gerekir. “Zaman + sabır + düzenli yatırım” birleştiğinde, bileşik faiz sayesinde küçük tasarruflar büyük servetlere dönüşebilir. Bu nedenle “bileşik faiz”, finans dünyasında çoğu zaman “dünyanın sekizinci harikası” olarak da anılır.