EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) Nedir?
Türkiye’de sosyal güvenlik sistemi uzun yıllardır tartışma konusu olan “Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT)” kavramıyla yakından ilişkilidir. EYT, yıllarca çalışmasına rağmen emeklilik için gereken prim gününü ve hizmet yılını tamamladığı hâlde yalnızca yaş şartını karşılayamadığı için emekli olamayan kişileri ifade eder.
Özellikle 1999 yılında yapılan sosyal güvenlik reformu, yüz binlerce kişinin emeklilik hakkını doğrudan etkilediği için EYT uzun süre toplumsal ve siyasi gündemin en önemli başlıklarından biri olmuştur.
EYT’nin Tanımı
EYT, 8 Eylül 1999 tarihinde yürürlüğe giren 4447 sayılı yasa ile getirilen emeklilik yaş şartı nedeniyle prim ve hizmet yılını doldurmasına rağmen yaş engeli yüzünden emekli olamayan sigortalıları ifade eder.
Bu kişilere “Emeklilikte Yaşa Takılanlar” denir.
EYT’nin Ortaya Çıkış Süreci
1999 Göreceli Reformu – 4447 Sayılı Kanun
8 Eylül 1999’a kadar:
- Emeklilik için kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl hizmet ve gerekli prim gününü tamamlamak yeterliydi.
- Yaş şartı bulunmuyordu.
Bu tarihten sonra çıkarılan yasa ile:
- Emekliliğe kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş şartı getirildi.
- Kademeli yaş sistemi uygulanmaya başlandı.
Bu değişiklik, önceden emeklilik planı olan yüz binlerce kişinin, prim ve hizmet yılını doldurmuş olmasına rağmen emekli olamamasına yol açtı.
2023 EYT Düzenlemesi
2023 yılında yapılan yasal düzenleme ile EYT bekleyişi büyük ölçüde sonuçlandı. Yeni düzenlemeye göre:
- 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olan herkes,
- Prim gününü (SSK: 5000–5975 gün / Bağkur: 9000 gün),
- Hizmet yılını doldurduğunda yaş şartı olmadan emekli olabildi.
Bu düzenleme ile milyonlarca vatandaş emeklilik hakkına kavuştu.
EYT Kapsamında Emeklilik Şartları
Sigorta Giriş Tarihi
8 Eylül 1999 öncesi sigorta başlangıcı zorunludur.
Prim Gün Sayısı
- SSK (4A): 5000 – 5975 gün arası
- Bağkur (4B): 9000 gün
- Emekli Sandığı (4C): 9000 gün3. Hizmet Yılı
- Kadın: 20 yıl
- Erkek: 25 yıl
Yaş şartı yoktur → EYT düzenlemesinin en önemli noktası budur.
EYT’nin Avantajları
Vatandaş için:
- Yaş şartının kalkması ile erken emeklilik hakkı
- Aylığa hızlı erişim
- Kıdem tazminatı hakkının doğması
- Çalışanlar için işten çıkış–yeniden giriş süreçlerinin kolaylaşması
Ekonomi için:
- İş gücü piyasasının yeniden dengelenmesi
- Kıdem tazminatı hareketliliği
- Kamu maliyesinde öngörülebilirlik
EYT’nin Zorlukları ve Eleştirilen Noktalar
- Başvuru yoğunluğu nedeniyle SGK’da yoğunluk yaşanması
- Emekli aylıklarının bir kısmında düşüklük
- Kamu maliyesine yük getirme tartışmaları
- İşverenlerin kıdem tazminatı ödemesi nedeniyle ekonomik baskı
Örnek Senaryo
Bir kişinin sigorta girişi 1997 yılı olsun.
- Prim günü: 5600
- Hizmet yılı: 25 yıl
Bu kişi, eski düzenlemeye göre yaş şartını beklemek zorundaydı.
EYT düzenlemesi sonrası, yaşa bakılmaksızın hemen emeklilik hakkı elde etmiştir.
EYT, Türkiye’de sosyal güvenlik sisteminin en çok tartışılan başlıklarından biri olmuş, 2023 düzenlemesiyle büyük ölçüde çözüme kavuşmuştur. Temel olarak, prim ve hizmet süresini doldurmuş ancak yaş nedeniyle emekli olamayan vatandaşlara tanınan bir haktır.
Geniş kapsamlı bu düzenleme, hem sosyal hem ekonomik açıdan önemli etkilere sahiptir ve çalışma hayatında büyük bir dönüşüm yaratmıştır.
