Geometrik Getiri Nedir?
Finansal analizde bir yatırımın ortalama performansını ölçmek için kullanılan önemli kavramlardan biri geometrik getiridir. Bu kavram, özellikle birden fazla dönem boyunca değişken getirilerle karşılaşılan yatırım senaryolarında, daha doğru ve güvenilir bir ortalama getiri hesaplama yöntemidir.
Geometrik Getiri Tanımı
Geometrik getiri, bir yatırımın belirli bir zaman aralığında bileşik şekilde ne kadar kazanç sağladığını ifade eder. Diğer bir ifadeyle, bir yatırımın her yıl aynı oranda getiri sağladığı varsayımıyla, toplam getiriye eşit olacak şekilde yıllık ortalama getirisini hesaplar.
Bu hesaplama, yatırımın bileşik faiz etkisini dikkate alır ve aritmetik ortalama getiriye göre daha gerçekçidir, çünkü inişli çıkışlı getirileri dengeleme özelliği vardır.
Geometrik Getiri Nasıl Hesaplanır?
Geometrik getiri (geometric mean return), aşağıdaki formülle hesaplanır:
Burada:
- r1,r2,…,rnr_1, r_2, \ldots, r_nr1,r2,…,rn = her yılın getiri oranları
- nnn = toplam dönem sayısı
Örnek:
Bir yatırımın 3 yıl boyunca sırasıyla %10, %-5 ve %15 getiri sağladığını varsayalım. Geometrik getiri şu şekilde hesaplanır:
(1,10)×(0,95)×(1,15)=1,20125(1{,}10) \times (0{,}95) \times (1{,}15) = 1{,}20125(1,10)×(0,95)×(1,15)=1,20125 Geometrik Ortalama=(1,20125)1/3−1≈0,063 yani \text{Geometrik Ortalama} = (1{,}20125)^{1/3} – 1 \approx 0{,}063 \text{ yani } %6{,}3Geometrik Ortalama=(1,20125)1/3−1≈0,063 yani
Bu durumda yatırımın yıllık ortalama bileşik getirisi %6,3’tür.
Aritmetik ve Geometrik Getiri Arasındaki Fark
- Aritmetik getiri, dönem getirilerinin basit ortalamasıdır.
- Geometrik getiri, bileşik etkiyi hesaba katar ve genellikle daha düşük çıkar.
- Yüksek dalgalanma olan yatırımlarda aradaki fark daha belirgin olur.
| Getiri Türü | Hesaplama | Uygunluk |
| Aritmetik Getiri | Basit ortalama | Düşük dalgalı dönemler |
| Geometrik Getiri | Bileşik ortalama | Uzun vadeli, değişken dönemler |
Geometrik Getiri Neden Önemlidir?
- Yatırımların gerçek performansını gösterir.
- Dalgalı dönemleri daha doğru yansıtır.
- Uzun vadeli yatırım analizlerinde tercih edilir.
- Portföy yönetimi ve performans karşılaştırmalarında daha güvenilir bir ölçüdür.
Geometrik getiri, yatırımın uzun vadeli başarısını ölçmek için kullanılan en güvenilir yöntemlerden biridir. Özellikle dalgalı piyasalarda ve farklı dönem getirilerine sahip yatırım araçlarında, yatırımcının portföyünün gerçek büyüme oranını ortaya koyar. Yatırım kararlarında yalnızca aritmetik ortalamaya değil, geometrik getiriye de bakmak, daha sağlıklı analiz yapılmasını sağlar.
