Nema Nedir?
Finansal işlemler ve tasarruf ürünleriyle ilgili konuşulurken sıkça duyulan kavramlardan biri de “nema”dır. Özellikle fonlar, mevduatlar, BES (Bireysel Emeklilik Sistemi) ve kamu çalışanlarının ikramiyeleri gibi alanlarda kullanılır. Nema, en basit hâliyle, bir varlığın zaman içinde getiri sağlaması anlamına gelir.
Nema Tanımı
Nema, bir paranın, yatırım aracının veya fonun belirli bir süre sonunda sağladığı kazanç, getiri veya faiz anlamına gelir.
Kısaca:
Nema = Paranın zaman içinde kazandığı değer artışı
Bu değer artışı faiz, kâr payı, fon getirisi veya diğer finansal kazançlar şeklinde olabilir.
Nerelerde Kullanılır?
Banka Mevduatlarında
Banka hesaplarında paranın durduğu süreye göre elde edilen faiz geliri nema olarak ifade edilir.
Yatırım Fonlarında
Fonun bir dönem boyunca sağladığı kâr veya değer artışı “nema geliri”dir.
Örneğin:
- Para piyasası fonları
- Katılım fonları
- Tahvil – bono fonları
Katılım Bankacılığında
Faiz yerine “kâr payı” dağıtılır; bu kâr payı geliri de nema olarak adlandırılır.
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES)
Katılımcıların fonlarının yıllık veya dönemsel performansıyla oluşan kazanç “nema getirisi”dir.
Kamu Çalışanları ve İkramiyeler
Kamu personelinin maaşları veya hak edişleri hesaplanırken ortaya çıkan ek değer artışları da “nema” olarak ifade edilir.
Nema Nasıl Hesaplanır?
Nema, genellikle faiz oranı veya getiri oranı üzerinden hesaplanır.
Örneğin:
10.000 TL, %20 yıllık faiz oranı ile 1 yıl bankada durursa:
Nema = 10.000 × %20 = 2.000 TL
Toplam tutar:
12.000 TL olur.
Yatırım fonlarında ise nema hesaplaması:
- Fon portföy değerinin artışı
- Katılma payı fiyatındaki değişim
üzerinden yapılır.
Nema ile Faiz Arasındaki Fark
Her ne kadar benzer görünse de aralarında fark vardır:
| Kavram | Anlamı |
| Faiz | Banka veya finans kurumunun belirli bir zaman için verdiği sabit getiri |
| Nema | Her türlü yatırım aracının sağladığı toplam getiri (faiz + kâr payı + fon getirisi vb.) |
Yani faiz sadece bir nema türüdür, fakat nema kavramı çok daha geniştir.
Nema Gelirinin Vergilendirilmesi
Nema türüne göre vergilendirme değişir:
- Mevduat faizi: stopaja tabidir
- BES neması: devlet katkısı hariç getiriler belirli şartlarda vergilenir
- Yatırım fonları: fon türüne göre stopaj uygulanır
Neden Önemlidir?
- Paranın zaman içindeki gerçek getirisi hesaplanabilir.
- Yatırımlar arası karşılaştırma yapılmasını sağlar.
- Tasarruf sahipleri için stratejik kararlar alınmasına yardımcı olur.
- Enflasyon karşısında birikimlerin korunması için önemli bir göstergedir.
Örnek Senaryo
Bir kişi 50.000 TL’sini para piyasası fonuna yatırıyor.
Bir yıl sonunda fon %28 getiri sağlıyor.
Nema = 50.000 × %28 = 14.000 TL
Toplam tutar:
64.000 TL
Bu kazanç, fonun performansından doğan nema geliridir.
Nema, birikimin, yatırımın veya mevduatın zaman içinde sağladığı her türlü getiriyi ifade eden geniş bir finans kavramıdır. Faiz, fon getirisi veya kâr payı gibi tüm kazançlar nema olarak adlandırılabilir. Bireyler ve işletmeler için nema hesaplaması, mali planlama ve yatırım kararları açısından büyük önem taşır.