Kambiyo Vergisi Nedir?
Türkiye’de döviz alım-satım işlemleri hem bireyler hem de işletmeler tarafından sıkça yapılmaktadır. Bu işlemler sırasında devreye giren önemli mali yükümlülüklerden biri de kambiyo vergisidir. Kamuoyunda “döviz işlem vergisi” ya da “BSMV kambiyo işlemleri” olarak da bilinen bu vergi, döviz alış işlemlerinde alınan küçük oranlı bir mali yükümlülüktür.
Ekonomi politikası açısından devletin döviz talebini düzenleme ve bütçeye gelir sağlama aracı olarak kullanılır.
Kambiyo Vergisi Tanımı
Kambiyo vergisi, döviz alım işlemleri üzerinden alınan ve Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) kapsamına giren bir vergi türüdür.
Kısaca:
Kambiyo vergisi = Bankalar veya yetkili döviz büroları aracılığıyla yapılan döviz alış işlemleri üzerinden alınan vergi.
Vergi yalnızca döviz alışlarında uygulanır, döviz satışlarında alınmaz.
Kambiyo Vergisi Ne Kapsar?
Kambiyo vergisi aşağıdaki döviz işlemlerinde uygulanır:
- Bankadan döviz alma
- Döviz bürosundan döviz alma
- Dijital bankacılık üzerinden döviz alma
- Mobil uygulamalardan yapılan döviz alış işlemleri
- Döviz cinsi mevduata geçiş sırasında alınan döviz
- Kripto para alımlarında döviz bozdurma gerekiyorsa bu kısımda
Not: TL → Döviz dönüşümünde vergi alınır.
Döviz → TL işleminde vergi yoktur.
Kambiyo Vergisinin Oranı
Kambiyo vergisi oranı dönemsel olarak değişebilir. Son yıllarda uygulanan oran:
- %0,2 – %1 aralığında belirlenebilir
- Genellikle %0,2 (binde 2) olarak uygulanmaktadır.
Örnek:
10.000 USD aldığınızda
Vergi = 10.000 USD × 0,002 = 20 USD karşılığı TL
Kambiyo Vergisi Kimden Alınır?
- Bireysel müşteriler
- Şirketler
- Bankalar arası yapılan işlemler (istisna durumlar hariç)
- Yetkili döviz müessese müşterileri
Vergiyi doğrudan kullanıcı ödemez; banka veya döviz bürosu TL karşılığı hesabınıza yansıtarak tahsil eder.
Kambiyo Vergisinin Amacı
Devlet Geliri Sağlamak
Vergi doğrudan hazineye gelir olarak yansır.
Döviz Talebini Yönetmek
Döviz alımını maliyetli hâle getirerek aşırı döviz talebini azaltma amacı taşır.
Finansal İstikrarı Desteklemek
Yüksek döviz talebiyle oluşabilecek kur baskısını sınırlamada yardımcı olur.
TL kullanımını teşvik etmek
TL’nin finansal işlemlerde daha çok tercih edilmesini destekler.
Kambiyo Vergisinde İstisnalar
Bazı durumlarda kambiyo vergisi uygulanmaz:
- İhracat bedeli dövizlerin TL’ye çevrilmesi
- Bankaların kendi aralarındaki döviz işlemleri
- Yurt dışı yerleşiklerin bazı işlemleri
- Merkez Bankası işlemleri
- Yatırım teşvik belgesi kapsamındaki bazı döviz alımları
Bu istisnalar dönemsel mevzuata göre değişebilir.
Kambiyo Vergisi Nasıl Hesaplanır?
Örnek işlem:
Bir banka müşterisi 50.000 USD almak istiyor.
Vergi oranı: %0,2
Hesaplama:
50.000 × 0,002 = 100 USD
Bu tutarın TL karşılığı müşterinin işlem maliyetine eklenir.
Kambiyo Vergisinin Ekonomi Açısından Etkileri
Pozitif Etkiler
- Hazineye ek gelir sağlar
- Aşırı döviz talebini frenleyebilir
- Finansal dengeyi güçlendirebilir
Negatif Etkiler
- Döviz işlemlerinin maliyetini artırır
- Şirketler için ithalat veya finansman maliyetlerini yükseltebilir
- Döviz alımını azaltarak bazı sektörlerde likiditeyi etkileyebilir
Kambiyo vergisi, döviz alış işlemleri üzerinden alınan küçük oranlı bir vergidir ve bankalar veya döviz büroları aracılığıyla otomatik olarak tahsil edilir. Ekonomi yönetiminin döviz talebini kontrol etme ve bütçe gelirlerini artırma amacıyla kullandığı etkili bir araçtır.
Döviz işlemi yapan herkesin, bu verginin maliyetini göz önünde bulundurması gerekir.
