Revalüasyon (Revaluation)
Revalüasyon (Revaluation), bir ülkenin ulusal parasının yabancı paralar karşısındaki değerinin artması anlamına gelir. Bu işlem, sabit döviz kuru rejimi uygulayan ülkelerde, merkez bankası veya hükümet kararıyla yapılan bir kur ayarlamasıdır. Revalüasyon, ithalatı ucuzlatırken ihracatı pahalılaştırır ve ekonomiyi doğrudan etkiler.
1. Revalüasyon Nedir?
Revalüasyon, sabit kur sisteminde merkez bankası tarafından resmî döviz kurunun yukarı yönlü revize edilmesidir. Yani bir birim yerli para, artık daha fazla yabancı para karşılığına sahip olur.
Örnek:
Eğer 1 ABD Doları = 10 TL iken, revalüasyon sonrası 1 ABD Doları = 8 TL olursa;
Bu durumda Türk Lirası, Dolar karşısında değer kazanmış olur.
2. Revalüasyonun Nedenleri
- Yüksek döviz rezervleri oluşması
- Cari fazla (ihracatın ithalattan fazla olması)
- İthalatın teşvik edilmesi
- Enflasyonla mücadele amacıyla ithalatı ucuzlatmak
- Yerli paranın aşırı düşük değerli olmasının dış dengeyi bozması
3. Revalüasyonun Ekonomik Etkileri
| Alan | Etki |
| İhracat | Daha pahalı hale gelir → Dış talep azalabilir |
| İthalat | Daha ucuz olur → İçeride tüketici lehine fiyatlar düşer |
| Enflasyon | İthal ürünler ucuzladığı için enflasyon azalabilir |
| Turizm Gelirleri | Yabancılar için ülke daha pahalı hale gelir → düşüş riski |
| Dış Ticaret Dengesi | Cari açık artabilir, rekabet gücü azalabilir |
| Reel Sektör | İthal girdi kullananlar için maliyet düşer |
🏛️ 4. Revalüasyon Nasıl Uygulanır?
Revalüasyon, yalnızca sabit kur sisteminde mümkündür. Çünkü dalgalı kur sisteminde, döviz kuru piyasa tarafından belirlenir.
Sabit kur sistemlerinde merkez bankası:
- Resmî kur değişikliği ilan eder
- Döviz alım-satım fiyatlarını revize eder
- Bu karar, genel ekonomik politika çerçevesinde alınır
5. Revalüasyon ile Devalüasyon Arasındaki Fark
| Özellik | Revalüasyon | Devalüasyon |
| Anlam | Yerli paranın değer kazanması | Yerli paranın değer kaybetmesi |
| İhracat | Zarar görebilir | Teşvik edilir |
| İthalat | Ucuzlar | Pahalılaşır |
| Enflasyon etkisi | Düşürücü olabilir | Artırıcı olabilir |
| Uygulama sistemi | Sabit kur sisteminde | Sabit kur sisteminde |
Revalüasyon, güçlü döviz rezervlerine sahip ve dış ticaret fazlası veren ülkelerin zaman zaman başvurduğu bir para politikası aracıdır.
Yerli paranın değer kazanması tüketici açısından olumlu etkiler doğursa da, ihracatçılar ve turizm sektörü açısından dezavantajlar yaratabilir.
Bu nedenle revalüasyon kararı ekonomik denge, ticaret hacmi ve fiyat istikrarı gibi birçok faktör göz önünde bulundurularak dikkatle alınmalıdır.
